ពុទ្ធសាសនានិងជំនឿ

"យោ ច សទ្ទបរិត្តាសី វនេ វាតមិគោ យថា  លហុចិត្តោតិ តំ អាហុ នាស្ស សម្បជ្ជតេ វតំ" ។ «បុគ្គលណាភ្ញាក់ផ្អើលសម្លេងដូចម្រឹគស្មាន់ក្នុងព្រៃ បុគ្គលនោះហៅថា មានចិត្តស្រាល កិច្ចការរបស់បុគ្គលនោះរមែងមិនសម្រេច» ។

បុគ្គលដែលភ្ញាក់ផ្អើលសម្លេង ឈ្មោះថាជាអ្នកមានចិត្តស្រាល ពោលគឺ អ្នកមានត្រចៀក សឆាប់ ជឿ​គេងាយនោះឯងខ្វះការពិចារណាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់ត្រាស់ សម្តែង​ថា កិច្ចការរបស់បុគ្គលនោះ រមែងមិនសម្រេចជោគជ័យ ។ ក្នុងកាលាមសូត្រ​នៃ​អង្គុត្តរនិកាយតិកនិបាត ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់បានត្រាស់សម្តែងវិធីបដិបត្តិ​ក្នុងរឿង ដែលគួរឲ្យ​សង្ស័យ ឬគោលការណ៍នៃជំនឿសម្រាប់ជាគ្រឿងពិចារណាដល់អ្នកស្រុកកាលាមៈ មុននឹង​ជឿរឿងណាមួយថាពិតឬមិនពិត ចំនួន ១០ យ៉ាង ដូចតទៅនេះ

១)មា អនុស្សវេនកុំអាលជឿព្រោះសេចក្តីរាយការណ៍ ។

២)មា បរម្បរាយ កុំអាលជឿព្រោះទំនៀមទម្លាប់។

៣)មា ឥតិកិរាយ កុំអាលជឿព្រោះពាក្យចចាមអារ៉ាម ។

៤)មា បិដកសម្បទានេន កុំអាលជឿព្រោះការអាងក្បួន ឬ គម្ពីរ ។

៥)មា តក្កហេតុ កុំអាលជឿព្រោះហេតុនៃតក្កវិជ្ជា ។

៦)មា នយហេតុ កុំអាលជឿព្រោះលំនឹកស្មាន ។

៧)មា អាការបរិវិតកេ្កន កុំអាលជឿព្រោះការត្រិះរិះតាមស្ថានភាព ។

៨)មា ទិដ្ឋិនិជ្ឈានក្ខន្តិយា កុំអាលជឿព្រោះត្រូវនឹងទ្រឹស្តីដែល ពិនិត្យពិច័យហើយ។

៩)មា ភព្វរូបតាយ កុំអាលជឿព្រោះឃើញទំនងគួរឲ្យជឿ។

១០)មា សមណោ​ នោ គរូតិ កុំអាលជឿព្រោះយល់ថា សមណៈឬបុគ្គលរូបនេះជាគ្រូរបស់យើង។

បើដូច្នេះ តើយើងគួរជឿដូចម្តេច? ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់បាន ត្រាស់ថា «លុះត្រាតែដឹងច្បាស់ដោយចិត្តរបស់ខ្លួនថា រឿងទាំងអស់នោះជា អកុសល ជាកុសល មានទោស មិនមានទោស ជាដើម ហើយទើបគួរលះបង់ចោល ឬ បដិបត្តិតាម ។