លោកវគ្គវណ្ណនា

១៣. លោកវគ្គ

១៦៧.             ហីនំ ធម្មំ ន សេវេយ្យ,               បមាទេន ន សំវសេ;

មិច្ឆាទិដ្ឋិំ ន សេវេយ្យ,                ន សិយា លោកវឌ្ឍនោ។​

បុគ្គលមិនគួរសេពធម៌ថោកទាប មិនគួរនៅដោយសេចក្ដីប្រមាទ មិនគួរសេពមិច្ឆាទិដ្ឋិ មិនគួរជាមនុស្សចង្អៀតលោក។​

១៦៨.             ឧត្តិដ្ឋេ នប្បមជ្ជេយ្យ,        ធម្មំ សុចរិតំ ចរេ;

ធម្មចារី សុខំ សេតិ,         អស្មិំ លោកេ បរម្ហិ ច។

បុគ្គលមិនគួរប្រមាទក្នុងដុំបាយដែលខ្លួនគប្បីក្រោកឡើងទទួល គប្បីប្រព្រឹត្តធម៌អោយ សុចរិត បុគ្គលអ្នកប្រព្រឹត្តធម៌ជាប្រក្រតីរមែងដេកជាសុខ ក្នុងលោកនេះផង ក្នុងលោកខាងមុខផង។​

១៦៩.             ធម្មំ ចរេ សុចរិតំ,    ន នំ ទុច្ចរិតំ ចរេ;

ធម្មចារី សុខំ សេតិ,         អស្មិំ លោកេ បរម្ហិ ច។

បុគ្គលគួរប្រព្រឹត្តធម៌អោយជាប្រក្រតី រមែងដេកជាសុខ ក្នុងលោកនេះផង ក្នុងលោកខាង​មុខ​ផង

១៧០.             យថា បុព្វុឡកំ បស្សេ, យថា បស្សេ មរីចិកំ;

ឯវំ លោកំ អវេក្ខន្តំ, មច្ចុរាជា ន បស្សតិ។

បុគ្គលឃើញពពុះទឹកយ៉ាងណា ឃើញព្រេញថ្ងៃយ៉ាងណា សេ្ដចម្ឫត្យុមិនឃើញអ្នកពិចារណា ខន្ធ​លោកជាដើម យ៉ាងនោះទេ។

១៧១.             ឯថ បស្សថិមំ លោកំ,               ចិត្តំ រាជរថូបមំ;

យត្ថ ពាលា វិសីទន្តិ,                 នត្ថិ សង្គោ វិជានតំ។

អ្នកទាំងឡាយចូរមកមើលលោកនេះដ៏ត្រកាលដូចរាជរថ ជនពាលទាំងឡាយរមែងលិចលង់ក្នុងលោកណា សេចក្ដីជាប់ជំពាក់ក្នុងលោកនេះរមែងមិនមានដល់ជនជាបណ្ឌិតទាំងឡាយ ដែលខ្លួនដឹងច្បាស់ទេ។

១៧២.                        យោ ច បុព្វេ បមជ្ជិត្វា,               បច្ឆា សោ នប្បមជ្ជតិ;

សោមំ លោកំ បភាសេតិ,         អព្ភា មុត្តោវ ចន្ទិមា។

បុគ្គលណាមួយ កាលពីមុខប្រមាទហើយ លុះកាលជាខាងក្រោយ គេមិនប្រមាទវិញ បុគ្គល​នោះ​ឈ្មោះថា ញ៉ាំខន្ធាទិលោកនេះអោយភ្លឺច្បាស់ ដូចព្រះចន្ទ្ររះផុតចាកពពក។

១៧៣.         យស្ស បាបំ កតំ កម្មំ,             កុសលេន បិថីយតិ ;

សោមំ លោកំ បភាសេតិ,         អព្ភា មុត្តោវ ចន្ទិមា។

បុគ្គលណាធ្វើអំពើបាបហើយ បិទខ្ទប់អំពើបាបនោះដោយកុសលគឺអរហត្តមគ្គបាន បុគ្គល​នោះ​ឈ្មោះថាញ៉ាំងខន្ធាទិលោកនេះអោយភ្លឺច្បាស់ ដូចព្រះចន្ទ្ររះផុតចាកពពក។

១៧៤.             អន្ធភូតោ អយំ លោកោ,          តនុកេត្ថ វិបស្សតិ;

សកុន្ដោ ជាលមុត្តោវ,              អប្បោ សគ្គាយ គច្ឆតិ។

លោកិយមហាជននេះជាមនុស្សងងឹតបណ្ដាជនទាំងនេះ ជនតិចគ្នាដែលឃើញច្បាស់(នូវ ខន្ធាទិលោកនេះដោយអំណាចអនិច្ចលក្ខណៈជាដើម) ជនតិចគ្នា ដែលទៅកាន់សួគ៌ ដូចសត្វស្លាប (ដែលជាប់សំណាញ់របស់ព្រានហើយ)តិចណាស់ដែលរួចអំពីសំណាញ់ដូច្នោះ។

១៧៥.             ហំសាទិច្ចបថេ យន្តិ,                អាកាសេ យន្តិ ឥទ្ធិយា;

នីយន្តិ ធីរា លោកម្ហា,              ជេត្វា មារំ សវាហនំ ។

ពួកហង្សតែងហើរទៅក្នុងគន្លងផ្លូវព្រះអាទិត្យ អ្នកមានឫទ្ធិតែងហោះទៅក្នុងអាកាសដោយឫទ្ធិ អ្នកប្រាជ្ញផ្ចាញ់កិលេសមារព្រមទាំងវាហនៈគឺតណ្ហាបានហើយ រមែងរលាស់ខ្លួនចេញចាក​លោក​បាន។

១៧៦.             ឯកំ ធម្មំ អតីតស្ស,                   មុសាវាទិស្ស ជន្តុនោ;

វិតិណ្ណបរលោកស្ស,                នត្ថិ បាបំ អការិយំ។

បុគ្គលប្រព្រឹត្តកន្លង(ពាក្យសច្ចៈ)ដែលជាធម៌ឯក និយាយតែពាក្យកុហក មានបរលោក​លះ​ចោល​​ហើយ ឈ្មោះថាមិនធ្វើអំពើបាប មិនមែនឡើយ។

១៧៧.                        ន វេ កទរិយា ទេវលោកំ វជន្តិ, ពាលា ហវេ នប្បសំសន្តិ ទានំ;

ធីរោ ច ទានំ អនុមោទមានោ,   តេនេវ សោ ហោតិ សុខី បរត្ថ។

បុគ្គលកំណាញ់ស្វិតស្វាញ មិនបានទៅកាន់ទេវលោកទេ ជនពាលទាំងឡាយមិនសរសើរទាន​ឡើយ ចំណែកអ្នកប្រាជ្ញតែងអនុមោទនាទាន ព្រោះហេតុនោះលោកតែងបានសេចក្ដីសុខក្នុង លោកខាងមុខ។​

១៧៨.             បថវ្យា ឯករជ្ជេន,                     សគ្គស្ស គមនេន វា;

សព្វលោកាធិបច្ចេន,               សោតាបត្តិផលំ វរំ។

សោតាបត្តិផល ជាគុណជាតដ៌ប្រសើរ ជាងភាពនៃឯករាជ្យលើផែនដីផង ជាងដំណើរទៅកាន់​ឋាន​សួគ៌ផង ជាងភាពជាធំក្នុងលោកទាំងមូលផង។

លោកវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។