ការផ្លាស់ប្តូរសាសនាសម័យបាយ័ន :
ករណីចម្លាក់ជ័យពុទ្ធធម្មមហានាថនៅប្រាសាទបាយ័
ក្នុងការសិក្សាអំពីវប្បធម៌សម័យបាយ័នរបស់ប្រជាជនខ្មែរ ប្រាសាទបាយ័នមិនត្រូវគេមើលរំលងម្តងណាឡើយ ដោយសារតែពុទ្ធបូជនិយដ្ឋានដ៏ល្បីល្បាញនេះ គឺជាបេះដូងនៃទីក្រុងអង្គរធំ ដ៏មានឥទ្ធិពលនិងដ៏រុងរឿង ថ្កើងថ្កានអស្ចារ្យ ក្នុងសម័យមហានគរ ។ ហើយស្តីអំពីលក្ខណៈវិសេសនៃប្រាសាទបាយ័ន ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ គេពិតជាលើកយកនិមិត្តរូបអស្ចារ្យនៃព្រះភ័ក្ត្រញញឹមស្រស់ទាំងឡាយ នៃព្រះពោធិសត្វ អវលោកេស្វរៈ មកអភិប្រាយពុំខាន ។ ប៉ុន្តែតាមការពិតទៅ គេបានមើលរំលងនូវបញ្ហាធំៗមួយចំនួន ដូចជាការដាប់បំផ្លាញដោយចេតនានូវចម្លាក់បែបពុទ្ធនិយម បែបថេរវាទទាំងឡាយ តាមជញ្ជាំងប្រាសាទជាដើម ។
តើមានព្រឹត្តិការណ៍ណា ដែលអាចពន្យល់អំពីសោកនាដកម្ម ដែលប្រាសាទបាយ័នបានរងគ្រោះយ៉ាងដំណំដូច្នេះ ។ ចំពោះប្រការនេះ កន្លងមកលោក ហ្ស៊ក ស៊ឺដេស បានបង្ហាញបញ្ជាក់រួចមកហើយថា គឺវិបត្តិសាសនា ដែលបណ្តាលឲ្យមានប្រតិកម្មសិវៈនិយម ប្រឆាំងនឹងពុទ្ធសាសនា ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៨ បាននាំមកនូវការបំផ្លិចបំផ្លាញនូវពុទ្ធបដិមាតូចៗទាំងឡាយ ជាពិសេសនៅសម័យបាយ័ន ។ ដូចពោលខាងលើមកនេះ ការខូចខាតនេះ ដោយសារតែមានការផ្លាស់ប្តូរខាងសាសនា ដែលបានកើតឡើងនៅចុង សតវត្សរ៍ទី១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី១៣ ក្រោយពីព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧សោយទិវង្គត ហើយទង្វើនេះគឺជាប្រតិកម្មព្រហ្មញ្ញសាសនា ប្រឆាំងនឹងលទ្ធិពុទ្ធសាសនា ។ជាសង្ខេប បន្លាស់ប្តូរសាសនានេះ គឺជាបុព្វហេតុជាក់លាក់ ដែលបង្កឲ្យមានការកម្ទេចនូវរាល់រូបចម្លាក់បែបថេរវាទ ឬហិនយានក្នុងប្រាសាទនេះ គួរឲ្យអាណោចអាធ័មណាស់ ។ ផ្ទុយទៅវិញ ចម្លាក់បែបមហាយានទាំងឡាយ ដែលមានអត្ថន័យស្របទៅនឹង ឬមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងព្រហ្មញ្ញសាសនា ត្រូវបានរក្សាទុកទាំងស្រុង ។ ហេតុការណ៍ដែលគេទើបលើកឡើងខាងលើនេះនិងដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់មួយ គឺការរកឃើញនៅឆ្នាំ១៩៣៣ ក្នុងអណ្តូងប្រាសាទបាយ័ននូវចម្លាក់ព្រះពុទ្ធអង្គប្រក់នាគបែបមហាយានមួយ ដែលបាក់បែកជាច្រើនកំណាត់ ។ រូបសំណាកដ៏សំខាន់នេះ តំណាងឲ្យព្រះពុទ្ធអង្គសាក្យមុនី ព្រះបរមគ្រូនៃយើង មានកម្ពស់ ៣,៦ម៉ែត្រ គិតពីទម្រដល់ក្បាលនាគ ដែលសព្វថ្ងៃត្រូវបានគេតម្កល់នៅវិហារប្រាំពីរល្វែង ខាងត្បូងផ្លូវទៅកាន់ទ្វារជ័យ ក្បែរប្រាសាទនាងដប់ពីរ និងខាងក្រោយប្រាសាទឃ្លាំងរំលឹកថា នៅឆ្នាំ១៩៣៥ ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិមុនីវង្ស បានចូលរួមពិធីអភិសេកចម្លាក់ដ៏ស័ក្តិសិទ្ធនេះ ដោយព្រះអង្គបានដង្ហែផ្ទាល់ ក្រោយពីរូបសំណាកព្រះពុទ្ធអង្គដ៏សំខាន់នេះ ដែលមានក្បាលនាគទាំង ៧ ប្រក់ពីលើ ត្រូវបានជួសជុលរួចរាល់ជាស្ថាពរ ដោយសាលាបារាំងចុងបូព៌ាប្រទេស និងដោយជាងខ្មែរ នៃអភិរក្សដ្ឋានអង្គរ នៅខេត្តសៀមរាប។ សូមជម្រាបថា ព្រះពុទ្ធបដិមាដ៏ធំខាងលើនេះ បើយោងតាមខ្លឹមសារនៃសិលាចារឹកបានឲ្យដឹងថាត្រូវបានស្ថាបនាឡើងដោយព្រះរាជា ជ័យពុទ្ធធម្មមហានាថ ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលអស្ចារ្យនោះគឺ ព្រះភ័ក្ត្ររបស់ព្រះជ័យពុទ្ធនេះ មានលក្ខណៈដូចគ្នានឹងព្រះភ័ក្ត្រ របស់ព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ ។ ជាហេតុដែលធ្វើឲ្យគេបានសង្ស័យថា ចម្លាក់នេះពិតជាតំណាងឲ្យស្តេចអង្គនេះមែន ហើយលើសពីនេះទៀត ការប្រដូចព្រះមហាក្សត្រទៅនឹងព្រះពុទ្ធអង្គ ជាប់ទាក់ទិនទៅនឹងលទ្ធិពុទ្ធរាជ ។ ដូចនេះ តួនាទីនៃចម្លាក់ព្រះជ័យពុទ្ធធម្មមហានាថនេះ មានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងអតីតកាល ព្រោះជាចម្លាក់ប្រកបដោយមហិទ្ធិឫទ្ធិ ប្រៀបបានទៅនឹងព្រះឥសូរ ក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា ដែលជាព្រះអាទិទេពកំពូល ។ ជាទូទៅ ព្រះពុទ្ធបដិមាដែលតំណាងឲ្យព្រះសាក្យមុនី ព្រមទាំងព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ ផងដែរ ត្រូវបានពុទ្ធសាសនិកជឿថា មានបុណ្យបារមីដ៏ឧត្តុង្គឧត្តម ខ្ពង់ខ្ពស់ ហើយក្លាយទៅជាព្រះពុទ្ធអង្គ ។ ដូចនេះ គេឃើញថា តាមរយៈចម្លាក់នេះ ឋានៈរបស់ព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ ដែលជាព្រះរាជា ត្រូវគេប្រដូចទៅនឹងព្រះពុទ្ធអង្គតែម្តង ឬក៏ជាព្រះមហាក្សត្រពាក់កណ្តាល ព្រះពុទ្ធពាក់កណ្តាល ។
សរុបសេចក្តីមក តាមរយៈរូបសំណាកជ័យពុទ្ធធម្មមហានាថនេះ យើងបានឃើញច្បាស់ពីសារសំខាន់នៃតួអង្គរបស់ព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ ក្នុងប្រវត្តិខ្មែរដែរ ។
ការអះអាងនេះពិតជាត្រឹមត្រូវ សម្រាប់សម័យវប្បធម៌បាយ័ន ដោយហេតុថា ពេលដែលព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ នៅគ្រប់គ្រងសោយរាជសម្បត្តិនៅឡើយ ចម្លាក់ជ័យពុទ្ធទាំងឡាយ ដែលជានិមិត្តរូបនៃជ័យជម្នះ ត្រូវបានគេគោរពបូជាទូទៅក្នុងដែនដីកម្ពុជា ដូចខ្លឹមសារសិលាចារឹកនៃប្រាសាទព្រះខ័ន និងតាព្រហ្មជាសក្ខីភាព ។ ហើយនេះក៏ជាសញ្ញាបង្ហាញឲ្យឃើញថា ក្នុងសម័យបុរាណគ្មានការបែងចែក ឲ្យដាច់ស្រឡះតែម្តង រវាងគុណសម្បត្តិរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ដែលបានរំដោះប្រទេសជាតិពីចម្ប៉ា និងវិស័យសាសនា ដែលទ្រង់ជាអ្នកតំណាងឡើយ ។ ពោលគឺ គ្មានគម្លាតរវាងប្រមុខដឹកនាំ និងប្រជាជនឡើយ ។ ជាការពិតណាស់ តាមន័យមនោគមវិទ្យាសាសនា ឬបច្ចេកទេស ដែលជាយុទ្ធសាស្ត្រ ពាក្យ ជ័យពុទ្ធធម្មមហានាថ សំដៅលើចម្លាក់ព្រះពុទ្ធអង្គខាងលើ ដែលត្រូវបានប្រសូតចេញពីរាជធានីអង្គរធំ មានន័យថា “ព្រះពុទ្ធប្រកបដោយជ័យ និងព្រះធម៌ អ្នកជួយសង្គ្រោះដ៏ធំមហិមា” ។ នៅក្នុងបរិបទវប្បធម៌បែបមហាយាន ពាក្យនេះក៏ត្រូវបានសំដៅទៅលើព្រះមហាក្សត្រខ្មែរផ្ទាល់ គឺព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាព្រះពុទ្ធអង្គនៅស្ថានមនុស្ស គួរឲ្យគោរពសក្ការៈបូជា ជាទីបំផុត ។
បើទោះបីជាយើងមានព័ត៌មានតិចតួច ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធសាសនា ពីលទ្ធិទេវរាជទៅជាលទ្ធិពុទ្ធរាជក្តី ក៏ករណីរូបចម្លាក់ជ័យពុទ្ធធម្មមហានាថ នៅកណ្តាលតួប៉មនៃប្រាសាទបាយ័នខាងលើនេះ បានជួយឲ្យយើងមើលឃើញពីលក្ខណៈសំខាន់បំផុត នៃការគោរពបូជាព្រះពុទ្ធអង្គ ដែលត្រូវបានប្រដូចទៅនឹងព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ ។ ជាការពិត ក្នុងក្រសែភ្នែករបស់ប្រជាជនបុរាណ ដោយសារតែប្រមុខដឹកនាំរូបនេះមានសមត្ថភាពការពារទឹកដី ផ្តល់សុខសន្តិភាពប្រកបដោយសីលធម៌ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ក្នុងឋានៈជាពុទ្ធសាសនិកផង ទើបមានការកសាងព្រះរូបជ័យពុទ្ធធម្មមហានាថនេះឡើង ដើម្បីជាទីគោរពសក្ការៈ ៕ (ម.ត្រាណេ)
បើទោះបីជាយើងមានព័ត៌មានតិចតួច ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធសាសនា ពីលទ្ធិទេវរាជទៅជាលទ្ធិពុទ្ធរាជក្តី ក៏ករណីរូបចម្លាក់ជ័យពុទ្ធធម្មមហានាថ នៅកណ្តាលតួប៉មនៃប្រាសាទបាយ័នខាងលើនេះ បានជួយឲ្យយើងមើលឃើញពីលក្ខណៈសំខាន់បំផុត នៃការគោរពបូជាព្រះពុទ្ធអង្គ ដែលត្រូវបានប្រដូចទៅនឹងព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទជយវរ្ម័នទី៧ ។ ជាការពិត ក្នុងក្រសែភ្នែករបស់ប្រជាជនបុរាណ ដោយសារតែប្រមុខដឹកនាំរូបនេះមានសមត្ថភាពការពារទឹកដី ផ្តល់សុខសន្តិភាពប្រកបដោយសីលធម៌ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ក្នុងឋានៈជាពុទ្ធសាសនិកផង ទើបមានការកសាងព្រះរូបជ័យពុទ្ធធម្មមហានាថនេះឡើង ដើម្បីជាទីគោរពសក្ការៈ ៕ (ម.ត្រាណេ)
0 ការពិគ្រោះ:
Post a Comment