គ. ព្រះវាជវង្សនគរភ្នំ
ប្រវត្តិស្រុកខ្មែរ ឬប្រវត្តិក្សត្រខ្មែរដែលសោយរាជ្យសម្បត្តិបន្តបន្ទាប់ពីព្រះបាទកៅឌិញ្ញ យើងអាចស្គាល់ និងដឹងបានតាមរយៈឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រចិនប៉ុណ្ណោះ ។ ឯឈ្មោះពិតប្រាកដរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរជំនាន់នោះ គេមិនអាចស្គាល់ទេ ។ ឈ្មោះដែលគេអាចស្គាល់បានក្លាយទៅជាឈ្មោះចិនតាមកំណត់របស់អ្នកដំណើរចិន ។
១. ព្រះបាទហ៊ុនផាន់ហួង
ព្រះអង្គដែលត្រូវជាកូនរបស់ព្រះបាទហ៊ុនទៀន ឬព្រះបាទកៅឌិញ្ញបានសោយរាជ្យបន្តពីឪពុក ។ កាលនោះ នគរហ្វូណន ឬនគរភ្នំ មាននគរតូចៗប្រាំពីរចំណុះ ។ នគរទាំង៧ ចង់រើបង្រះ ផ្ដាច់ខ្លួន លែងនៅចំណុះ តែត្រូវព្រះបាទហ៊ុនផាន់ហួងវាយបង្ក្រាប បង្រួបបង្រួម យកមកដាក់បញ្ចូលធ្វើជានគរតែមួយ ។ ហើយ ព្រះអង្គបានចាត់ចែងតែងតាំងកូន និងចៅព្រះអង្គជាស្ដេចគ្រប់គ្រងនគរខេត្តខណ្ឌទាំង៧ ។
២. ព្រះបាទហ្វាន់ហ្វាន់
ព្រះអង្គបានឡើងសោយរាជ្យបន្តពីឪពុក ។ ព្រះអង្គជាកូនទី២របស់អង្គមុន តែស្ដេចអង្គនេះ ខ្ជិលច្រអូស មិនយកចិត្តទុកដាក់រវីរវល់អំពីកិច្ចការនគរទេ ។ កិច្ចការផែនដីទាំងប៉ុន្មានត្រូវបានមេទ័ពដ៏អង់អាចម្នាក់ជាអ្នកចាត់ចែង ដោះស្រាយទាំងអស់ ។ មេទ័ពនេះ ឈ្មោះហ្វាន់ឆេម៉ាន់ ឬ ហ្វាន់ម៉ាន់ ។ សោយរាជ្យបាន៣ឆ្នាំ ព្រះបាទហ្វាន់ហ្វាន់ ក៏បានចូលទីវង្គតទៅ ។
៣. ព្រះបាទហ្វាន់ឆេម៉ាន់
ព្រះអង្គត្រូវបាននាម៉ឺនសព្វមុខមន្ត្រីតូចធំ ជ្រើសរើសជាព្រះមហាក្សត្រ ។ ការតែងតាំងនេះប្រហែលជាមិនបានធ្វើឲ្យស្ដេចត្រាញ់តូចធំជិតឆ្ងាយសប្បាយចិត្តទេ ។ ដូច្នេះហើយ ទើបបានជាព្រះបាទហ្វាន់ឆេម៉ាន់ ត្រូវលើកទ័ពទៅវាយបង្ក្រាបស្ដេចទាំងនោះជាមុន ។
ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រចិនបានសរសេរកត់បន្តទៀតថា ព្រះអង្គជាអ្នកចម្បាំងម្នាក់ដ៏ក្លាហានអង់អាចអស្ចារ្យ ។ ព្រះអង្គធ្លាប់បានបញ្ជាឲ្យធ្វើទូកសំពៅធំៗសម្រាប់ធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ចុះឡើងតាមសមុទ្រទន្លេនានា ។ ទូកសំពៅទាំងនោះ អាចផ្ទុកមនុស្សបានប្រហែលជា៧០០នាក់ ។ ព្រះអង្គបានធ្វើសង្គ្រាមច្បាំងវាតទឹកដីទៅគ្រប់ទិសទីរហូតទៅដល់ ជ្រោយមាឡាកា យកនគរជាច្រើនមកដាក់ជាចំណុះ ។ ព្រះអង្គហ្វាន់ឆេម៉ាន់ បានធ្វើសង្គ្រាមទាំងតាមផ្លូវទឹកទាំងតាមផ្លូវគោក ដើម្បីកាន់កាប់តំបន់ទឹកដី និងសមុទ្រ ពីឈូងសមុទ្របឹងហ្គាល (Golfe du Bengale) មកឈូងសមុទ្រសៀម សព្វថ្ងៃ ។ គឺក្នុងគោលបំណងក្ដោបត្រួតត្រាគ្រប់គ្រងផ្លូវទាក់ទងធ្វើដំណើរទាំងប៉ុន្មាន តាមសមុទ្រក៏ដូចជាតាមដីគោក ។
ក្នុងពេលប្រតិបត្តិការមួយ ដោយព្រះអង្គចាប់ផ្ដើមមានជម្ងឺ ព្រះអង្គបានបញ្ជូនកូនឈ្មោះ គិនចេង ឲ្យដឹកនាំទ័ពចេញច្បាំងជំនួសព្រះអង្គ ។ ព្រះអង្គហ្វាន់ឆេម៉ាន់ បានទុកក្មួយឈ្មោះ ចាន់ ដែលមានកងពលប្រមាណ២០០នាក់ នៅជិតសម្រាប់ការពារ ។ ចាន់ ជាកូនប្រុសរបស់បងស្រីព្រះអង្គ ។ តែ មេទ័ពចាន់បែរជាឆ្លៀតឱកាសដ៏ល្អនេះ ធ្វើរដ្ឋប្រហារ សម្លាប់ព្រះបាទហ្វាន់ឆេម៉ាន់ ជាមា ហើយប្រកាសតាំងខ្លួនជាព្រះមហាក្សត្រនគរភ្នំ ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ ប្រហែលជាផ្ទុះនៅក្នុងគ.ស២៣០ ។
៤. ព្រះបាទហ្វាន់ចាន់
កាលបើឡើងសោយរាជ្យភ្លាម ក៏ចាត់កងទ័ពឲ្យចេញទៅធ្វើឃាតកូនព្រះបាទហ្វាន់ឆេម៉ាន់ គិនចេង ដើម្បីបំបាត់កុំឲ្យមានគូប្រជែងត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ដែលអាចនាំមកនូវការសៅហ្មងទៅថ្ងៃក្រោយ ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានកើតនៅក្នុងគ្រឹស្តសករាជ២៣០ ។ អ្នកប្រវត្តិវិទូខ្លះមានជំនឿថា ព្រះហ្វាន់ចាន់ កាលបើបានក្លាយទៅជាព្រះមហក្សត្រមានព្រះនាម ធរនិន្ទ្រវរ្ម័ន ។ សិលាចារឹកមួយជាភាសាសំស្ក្រឹតដែលមានអាយុចាស់ជាងគេ ហើយដែលគេរកឃើញនៅ វូកាញ់ ខេត្តញ៉ាត្រាង ប្រទេសវៀតណាម បានបញ្ជាក់រៀបរាប់អំពីទំនាក់ទំនងរវាងព្រះអង្គ និងព្រះមហក្សត្រឥណ្ឌាក្នុងរាជវង្ស មុរុណទស ។
កាលនោះ ព្រះបាទហ្វាន់ឆេម៉ាន់ មានបុត្រមួយអង្គទៀតដែលនៅជាទារកនៅឡើយ ។ អាយុបាន២០ឆ្នាំ ដឹងក្ដីកាលណា ព្រះរាជបុត្រអង្គនេះ ប្រមែប្រមូលបក្សពួក កកងទ័ពយោធា លើកមកធ្វើសង្គ្រាម ហើយក៏បានសម្រេចធ្វើឃាតព្រះបាទហ្វាន់ចាន់ ដើម្បីសងសឹកឪពុក ។ ព្រះអង្គបានដណ្ដើមយករាជ្យមកវិញ ។ តែព្រះរាជបុត្រអង្គនេះ មិនបានសោយរាជ្យសម្បត្តិដូចក្ដីបំណងទេ ។ ព្រះអង្គត្រូវមេទ័ពធំម្នាក់របស់ស្ដេចហ្វាន់ចាន់ ឈ្មោះ ស៊ីយុន ធ្វើឃាត ។ មេទ័ពស៊ីយុនបានលើកទ័ពមកច្បាំងដណ្ដើមអំណាច ដោយសម្អាងយកលេសថាមកសងសឹកជំនួសស្ដេច ។ ឆ្លៀតឱកាសដ៏ល្អនោះ មេទ័ពស៊ីយុន ក៏ប្រកាសខ្លួនភ្លាមជាស្ដេចនគរហ្វូណន គឺប្រហែលជាក្នុងគ.ស២៤០ (អ្នកប្រវត្តិវិទូខ្លះ សរសេរថាព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានកើតនៅក្នុងគ.ស២៥០) ។
៥. ព្រះបាទហ្វាន់ស៊ីយុន
នេះគឺជាព្រះនាមថ្មីរបស់មេទ័ពស៊ីយុន ដែលទើបតែបានឡើងសោយរាជ្យ ។ អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លះបានបញ្ជាក់ថា ស្ដេចអង្គនេះព្រះនាមអស្សាជ័យ ។
ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រចិនបានគូសបញ្ជាក់ថា ព្រះអង្គជាក្សត្រមួយអង្គនិយមសន្តិភាព មិនប្រើចម្បាំងអាវុធ ចូលចិត្តកសាង ហើយគោរពប្រកាន់នូវករណីយកិច្ចជាស្ដេច ឥតមានធ្វេសប្រហែស ។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ទាំងព្រលឹមទាំងថ្ងៃត្រង់ ព្រះអង្គតែងតែទទួលសាវនាការជាសាធារណៈ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗ ។
ក្នុងគ.ស២៤០ ព្រះអង្គបានទទួលអ្នកតំណាងពីរនាក់របស់ស្ដេចចិនព្រះនាម ស៊ុនជាន់ ។ គណៈប្រតិភូខ្មែរ ក៏ត្រូវព្រះអង្គបញ្ជូនទៅប្រទេសចិនជាញឹកញាប់ដែរ ពីគ.ស២៦៨ ទៅ ២៨៧ ។
ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រចិនដដែល សរសេរកត់ទុកមកទៀតថា ព្រះរាជវង្សព្រះបាទហ៊ុនទៀន ព្រះនាងលីវយី គ្រប់គ្រងសោយរាជ្យសម្បត្តិនៅនគរហ្វូណន ឬនគរភ្នំបានចំនួន២សតវត្ស ។ ដូច្នេះ ក្សត្រដែលសោយរាជ្យទាំងប៉ុន្មាន សឹងសុទ្ធតែជាបងប្អូនក្នុងចង្កោមព្រះរាជវង្សតែមួយ ។
ឃ. សង្គមខ្មែរជំនាន់ហ្វូណន ឬនគរភ្នំ
គេអាចស្គាល់សង្គមខ្មែរជំនាន់ដើមបានតាមរយៈឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រដែលអ្នកដំណើរចិនកត់ត្រា ។ ទោះបីជាឯកសារទាំងនោះមានច្រើន មានកាលបរិច្ឆេទខុសគ្នា ហើយអ្នកកត់សរសេរមានថ្វីដៃខុសគ្នាក៏ដោយ ក៏គេអាចស្មានយល់អំពីទិដ្ឋភាពសង្គមខ្មែរជំនាន់នោះបានដែរ ។
អ្នកដំណើរចិនបាននិទានថា ទីក្រុងភូមិស្ថានខ្មែរមានព័ទ្ធជុំវិញទៅដោយអូរទឹក និងកំពែងធ្វើអំពីដី ។ នៅក្នុងគូទឹកទាំងនោះ គេឃើញមានក្រពើរស់នៅពាសពេញ ហើយនៅក្នុងទីក្រុង និងភូមិ គេឃើញមានផ្លូវទឹក កាត់ខ្វែងចុះឡើងដូចក្រឡាចត្រង្គ ។
ប្រុសខ្មែរមានរូបរាងទាបអាក្រក់ សម្បុរខ្មៅ សក់ក្រញាញ់ ហើយមានសាក់ពាសពេញខ្លួន ។ ក៏ប៉ុន្តែស្ត្រីមានពណ៌សម្បុរជ្រះស្អាតល្អជាង ។ ខ្មែរនិយមចូលចិត្តឆ្លាក់ធ្វើគ្រឿងអលង្ការ ។ គ្រានោះ ខ្មែរមានអក្សរ មានសៀវភៅសាស្ត្រាក្បួនគម្ពីរ និងឃ្លាំង ។ ខ្មែរនិយមចូលចិត្តលេងល្បែងជល់មាន់ និងជ្រូក ។ ទំនៀមទម្លាប់គ្មានអ្វីជាតឹងរឹងឡើយរវាងស្ត្រី និងបុរស ។ ម្នាក់ៗធ្វើអ្វីតាមតែអំពើចិត្ត បណ្ដែតបណ្ដោយទៅតាមតែទំនើងចិត្ត ។
ក្នុងឯកសារទាំងនោះ គេមានរៀបរាប់អំពីរបៀបរបប បែបផែនកាត់ទោសក្នុងតុលាការ ដោយមានបញ្ជាក់ថា នៅស្រុកខ្មែរគ្មានពន្ធនាគារទេ ។ ជនឧក្រិដ្ឋ គេយកទៅបោះទម្លាក់ក្នុងរណ្ដៅឲ្យក្រពើ ឬសត្វសាហាវស៊ីជាចំណី ។
អ្នកដំណើរចិន ក៏រៀបរាប់អធិប្បាយព័ណ៌នាក្បោះក្បាយអំពីព្រះមហាក្សត្រខ្មែរដែរ ។ ព្រះបរមរាជវាំងធ្វើអំពីឈើ សង់លើគ្រឹះអំពីថ្ម ។ កាលណាព្រះអង្គធ្វើដំណើរយាងចេញទៅណាម្ដងៗ គេឃើញមានក្បួនដង្ហែយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង គួរឲ្យគយគន់ ។ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរតែងតែគង់លើដំរី ហែហមតាមក្រោយទៅដោយមហេសី ស្រីស្នំមីនុំមីនាងបរិវារ និងមន្ត្រីតូចធំ ដែលជិះលើដំរីដែរ ។ បើព្រះអង្គគង់លើបល្ល័ង្កវិញ ព្រះអង្គអង្គុយបញ្ឈរជង្គង់ខាងស្ដាំ ហើយនៅចំពោះមុខព្រះអង្គ គេមានដាក់ព្រះវរលញ្ឆការ (គឺជាត្រា ឬសញ្ញាសម្រាប់សម្គាល់ព្រះមហាក្សត្រ) ជើងពានផ្ដិលមាស និងដុតគ្រឿងក្រអូប ។
ប្រជាជនខ្មែរគោរពបូជាជឿទៅព្រះអាទិទេពជាច្រើន តំណាងទៅដោយរូបចម្លាក់ដែលមានព្រះភ័ក្ត្រមួយ ពីរ បួន ហើយដែលមានដៃបួន ឬប្រាំបី ។
កាលណាមានសមាជិកក្រុមគ្រួសារស្លាប់ ប្រជាជននគរភ្នំ តែងតែនាំគ្នាកោរសក់កោរពុកមាត់ពុកចង្កា ជាសញ្ញានៃការកាន់ទុក្ខ ។ ចំពោះការបូជាសពវិញ ឯកសារចិនបានសរសេរថា គេយកសាកសពនោះ ទៅដុត ទៅកប់ ទៅទម្លាក់ក្នុងទឹក ឬយកទៅដាក់ចោលតាមព្រៃទុកឲ្យសត្វស៊ី ។ គឺក្នុងន័យថ្វាយបូជាចំពោះធាតុទាំងបួន មាន ទឹក ដី ភ្លើង ខ្យល់ ដែលគេចាត់ទុកជាព្រះអាទិទេព ជាអ្នកដ៏មានគុណចំពោះជិវិតរស់នៅរបស់គេ ។
ឯកសារចិនដដែលបានបញ្ជាក់ថា ទឹកដីនគរហ្វូណនធំទូលំទូលាយណាស់ លាតសន្ធឹងមានប្រទល់ដែនជាប់នឹងប្រទេសចាម នៅទិសខាងកើត ជាប់នឹងទឹកដីចិន យេណាន នៅទិសខាងជើង និងខាងលិចជាប់នឹងប្រទេសភូមា ។
0 ការពិគ្រោះ:
Post a Comment