ប្រវត្តិវិទូ និងអ្នកស្រាវជ្រាវមួយភាគធំនៅបរទេស ជាពិសេសនៅប្រទេសបារាំង ដើម្បីឲ្យមានការងាយស្រួលក្នុងការចងចាំ បាននាំគ្នាកំណត់ដាក់ឈ្មោះកាត់ឲ្យដល់ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរផ្សេងៗ មានដូចជា ៖
KK: គឺ ព្រះរាជពង្សាវតារនគរខ្មែរ ដែលរៀបចំតាក់តែងក្នុងគ.ស១៨៦៩ តាមបទបញ្ជារបស់ព្រះមហាក្សត្រព្រះបាទនរោត្ដម ។ ពង្សាវតារនេះមានចែកចេញជាពីរភាគ ។ ភាគទី១ ដែលជាប្រវត្តិសាស្ត្រភាគរឿងនិទាន ត្រូវបាននិពន្ធដោយសម្ដេចព្រះសុគន្ធប៉ាន់ ។ ព្រះអង្គជាអ្នកបាននាំចូល និងបង្កើតឲ្យមានព្រះពុទ្ធសាសនាផ្នែកនិកាយធម្មយុត្តិនៅប្រទេសកម្ពុជា ។
SP: គឺ ព្រះរាជពង្សាវតារខត្តិយាមមហារាជវត្តសត្បូ ដែលបាននិពន្ធដោយព្រះអង្គម្ចាស់នព្វរត្ន បុត្ររបស់ព្រះបាទអង្គឌួង ក្នុងគ.ស១៨៧៨ ។ គេនិយមហៅពង្សាវតារនេះថា ពង្សាវតារវត្តសត្បូ ។ ពង្សាវតារ SP មានលំនាំប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងពង្សាវតារ KK ។ តែគេសង្កេតឃើញមានសេចក្ដីបន្ថែមយ៉ាងក្បោះក្បាយជាច្រើន ។ ពង្សាវតារវត្តព្រែកតាមាក់ក៏បានចម្លងចេញពីពង្សាវតារនេះដែរ ។
P48: គឺ ព្រះរាជពុង្សសោវតារ ដែលសាលាបារាំងចុងបូព៌ា (Ecole Française d’ Extrème Orient) ចម្លងចេញពីពង្សាវតាររបស់ព្រះអង្គម្ចាស់នព្វរត្នដែលមានសេចក្ដីដូចគ្នានឹងពង្សាវតារវត្តសត្បូ SP ។
P3: គឺ ព្រះរាជពង្សាវតារក្រុងក័ម្ពុជាធីប្ឌី ដែលរៀបចំដោយគណៈកម្មការព្រះបរមរាជវាំងក្នុងគ.ស១៨៧៨ ។ ពង្សាវតារនេះត្រូវបានអ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងឈ្មោះ Jean Moura បកប្រែជាភាសាបារាំង ។
P58: គឺ ព្រះរាជពង្សសៅដារព្រះមហាក្រសត្រសោ្យរាជសំបត្តិក្នុងក្រុងកំម្ពុជាធិប្ដីជាលំដាប់រៀងមក ដែលចងក្រងក្នុងចន្លោះគ.ស១៨៩៤‑១៨៩៥ ជាស្នាដៃរបស់គណៈកម្មការថ្មីមួយទៀតតែងតាំងដោយព្រះបាទនរោត្ដម ។ គណៈកម្មការនេះស្ថិតនៅក្រោមអធិបតីភាពសម្ដេចសង្ឃារាជទៀង ដោយមានទាំងវត្តមានសម្ដេចសង្ឃនាយកសុគន្ធប៉ាន់ចូលរួមផង ។ តែ ព្រះបាទនរោត្ដមមិនបានពេញចិត្តនឹងស្នាដៃនេះទេ ។ ប្រហែលជាគណៈកម្មការនិពន្ធនេះមិនបានអធិប្បាយរៀបចំបំភ្លៃទៅតាមចំណង់របស់ព្រះអង្គ ។ ពង្សាវតារ P58 ត្រូវបានប្រវត្តិវិទូជាតិបារាំងលោក Adhémard Leclère យកមកបកប្រែជាភាសាបារាំង ។
P63: គឺ ព្រះរាជពង្សសោវតាខេម្មរឡេកឱង្ការ ដែលចាប់ផ្ដើមសរសេរនិពន្ធក្នុងគ.ស១៩០៣ដោយគណៈកម្មការថ្មីមួយទៀត តាមបញ្ជារបស់ព្រះបាទនរោត្ដម ។ ក្រោយពេលព្រះបាទនរោត្ដមបានចូលទីវង្គត ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិដែលបានទទួលព្រះរាជាភិសេកក្នុងខែមេសា គ.ស១៩០៤បានបញ្ជាឲ្យគណៈកម្មការដដែលបន្តកាតព្វកិច្ចនេះរហូតដល់ចប់ ។ ពង្សាវតារ P63 ត្រូវបានរៀបចំអធិប្បាយទៅតាមលំនាំឯកសារដែលធ្លាប់មានស្រាប់នៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទអង្គឌួង ។ ឯកសារទាំងនេះ គេបានរក្សាទុកក្នុងឃ្លាំងព្រះរាជទ្រព្យ ។
VJ: គឺ ព្រះរាជពង្សាវតារមហាក្សត្រខ្មែរ ឬ ព្រះរាជពង្សាវតារក្រុងកម្ពុជាធិបតី ដែលគណៈកម្មការវាំងថ្មីមួយទៀត ស្ថិតនៅក្រោមអធិបតីភាពសម្ដេចវាំងជួន បាននិពន្ធរៀបរៀងចប់នៅក្នុងទសវត្ស១៩៣០ ។ ស្នាដៃនេះផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើពង្សាវតារ P63 ដែលគេយកមករុះរើបន្ថែមបន្ថយទៅតាមកាលៈទេសៈ ។ សារសំខាន់របស់ពង្សាវតារ VJ ស្ថិតនៅត្រង់ថ្ងៃខែឆ្នាំ ពេលវេលាមានលក្ខណៈចាប់ជួនស៊ីសង្វាក់គ្នា ។ ឯវិធីនិពន្ធវិញក៏មានលក្ខណៈទំនើប ងាយស្រួលដល់ការចងចាំដែរ ។ ប្រវត្តិវិទូខ្មែរលោកបណ្ឌិត ប៉ក់ ភឿន និង ឃិន សុខ បានធ្វើការស្រាវជ្រាវសិក្សាប្រៀបធៀប និងបកប្រែទាំងស្រុងពង្សាវតារ VJ ជាភាសាបារាំង ។
DV: គឺ ពង្សាវតារប្រទេសកម្ពុជា ដែលគេនិយមហៅថា ពង្សាវតារវត្តទឹកវិល ។ ពង្សាវតារ DV ប្រហែលជាបាននិពន្ធនៅចុងទសវត្ស១៩៣០ ឬដើមទសវត្ស១៩៤០ ដោយព្រះភិក្ខុ ហាស់ ស៊ុក ដែលគង់នៅវត្តទឹកវិល ក្នុងស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល ។ ឯកសារ DV មានលំនាំដូចជាដកស្រង់ចេញមកអំពីពង្សាវតារ P58 និង VJ ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត គេអាចកត់សម្គាល់បានថា DV មានលំនាំដូចគ្នាបេះបិទនឹងពង្សាវតារវត្តកំពង់ត្រឡាច ក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដែលលោក អេង សុទ្ធ បានលើកយកមកបោះពុម្ពផ្សាយក្រោមចំណងជើងថា ឯកសារមហាបុរសខ្មែរ ៕
0 ការពិគ្រោះ:
Post a Comment